Authentiek leiden: tussen controle en loslaten
Tijdloze wijsheid voor moderne leiders
"God, grant me the serenity to accept the things I cannot change, courage to change the things I can, and wisdom to know the difference."
Dit gebed, bekend als het Sereniteitsgebed of 'The Serenity Prayer', werd in de jaren '30 geschreven door de Amerikaanse theoloog Reinhold Niebuhr. Later werd het wereldberoemd als hoeksteen van verschillende herstel- en groeiprocessen.
Net als veel andere tijdloze wijsheden uit zowel oosterse als westerse tradities, raakt het aan een fundamentele waarheid over de menselijke ervaring – een waarheid die juist voor moderne leiders van onschatbare waarde is. Want in een wereld die constant verandert en steeds meer van ons vraagt, ligt de sleutel tot effectief leiderschap niet in álles willen controleren – maar in het vermogen om bewust te kiezen waar we onze energie op richten.
De paradox van vrijheid en verantwoordelijkheid in leiderschap
Als leider sta je voor een intrigerende paradox: hoe meer verantwoordelijkheid je draagt, hoe belangrijker het wordt om bewust te kiezen wat je wel en niet kunt beïnvloeden. Echte vrijheid ontstaat niet door alles onder controle te willen hebben, maar juist door te accepteren dat sommige zaken buiten je invloedssfeer liggen.
Deze acceptatie schept ruimte – ruimte om je energie te richten op wat er wél toe doet en waar je wél impact kunt maken.
Praktijkvoorbeeld: leiderschap tijdens verandering
Neem Lisanne, afdelingshoofd bij een middelgrote organisatie. Toen er een reorganisatie werd aangekondigd waarbij verschillende afdelingen zouden worden samengevoegd, merkte ze dat ze constant piekerde over zaken waar ze geen invloed op had:
De timing van de fusie
De strategische keuzes van het bestuur
Beslissingen van hogerhand
Tot ze besefte dat haar energie beter besteed was aan wat ze wél kon doen:
Haar team goed informeren
Zorgen voor duidelijke communicatie
Een luisterend oor bieden aan de zorgen van haar medewerkers
Door los te laten wat ze niet kon controleren, vond ze de ruimte om te focussen op waar ze echt het verschil kon maken: het creëren van veiligheid en vertrouwen binnen haar team tijdens de verandering.
Wijsheid in actie: het hart van authentiek leiderschap
De echte kunst van leiderschap ligt in de 'wijsheid om het verschil te zien'. Dit vraagt om een bewuste vorm van aanwezigheid: het vermogen om helder waar te nemen wat er zich ontvouwt, zonder direct te willen ingrijpen of oordelen. Het betekent luisteren naar je innerlijk kompas en vandaaruit bewuste keuzes maken.
Praktijkvoorbeeld: balanceren tussen regels en mensgerichte zorg
Een mooi voorbeeld vind ik hoe een directeur van een zorginstelling me laatst vertelde hoe hij heeft geworsteld met de spanning tussen:
Strenge regelgeving en protocollen
De behoefte aan mensgerichte, persoonlijke zorg
In plaats van zich machteloos te voelen tegenover het systeem of in verzet te gaan, koos hij een andere weg. Hij accepteerde de realiteit van de regels, maar richtte zijn energie op het creëren van ruimte binnen die kaders.
Door zijn team te empoweren om creatieve oplossingen te vinden en door open gesprekken te faciliteren tussen zorgverleners en beleidsmakers, ontstond er een nieuwe cultuur van mogelijkhedendenken.
Van controle naar bewust leiderschap: vijf sleutelprincipes
Het sereniteitsgebed nodigt ons uit om van een controlerende mindset naar bewust leiderschap te bewegen. Dit betekent:
Eerlijk kijken naar wat werkelijk binnen je invloedssfeer ligt.
Je energie richten op waar je écht impact kunt maken.
Vertrouwen ontwikkelen in het proces, ook als je niet alles kunt overzien.
Ruimte maken voor wat er is, zonder direct te willen fixeren.
Handelen vanuit je authentieke kracht, niet vanuit angst of controledrang.
De kracht van loslaten voor meer impact
Paradoxaal genoeg wordt je impact als leider groter door sommige dingen los te laten. Want als je niet langer energie verliest aan wat je toch niet kunt veranderen, komt er ruimte vrij voor waar je écht het verschil kunt maken.
Dit vraagt moed:
De moed om te accepteren.
De moed om te handelen waar mogelijk.
De moed om trouw te blijven aan je essentie als leider.
Authentiek leiderschap: waar vrijheid en verantwoordelijkheid samenkomen
Authentiek leiderschap ontstaat precies daar waar vrijheid en verantwoordelijkheid elkaar ontmoeten. In dat spanningsveld ligt de uitnodiging om:
Bewust aanwezig te zijn.
Je kwaliteiten gericht in te zetten.
Vanuit innerlijke wijsheid te navigeren in complexe situaties.
Want uiteindelijk gaat het niet om controle hebben, maar om bewust zijn – van je mogelijkheden, je grenzen, en vooral: van de diepere wijsheid die in ieder van ons huist om het verschil te zien.
Dit artikel is onderdeel van onze serie over authentiek leiderschap. Wil je meer verdieping op dit thema? Bekijk onze leiderschapstrajecten.